Okul yazılılarından 100 almak istiyorsanız doğru yerdesiniz. Aşağıdan sınıf, dönem, ders kategorilerini seçerek sizin için özenle hazırlanmış örnek yazılı soru kağıtlarına ulaşabilirsiniz.
- Mevsimlerin oluşumuna yönelik tahminlerde bulunarak, bu tahminlerin hangi faktörlere bağlı olduğunu açıklayınız. (10 puan)
Cevap: Mevsimlerin oluşumuna yönelik tahminlerde bulunurken, en önemli faktörler Dünya’nın eksen eğikliği, güneş ışınlarının açısı ve yer yüzeyinin eğimidir. Dünya’nın eğik ekseni nedeniyle, farklı mevsimlerde farklı yarım küreler Güneş’e daha yakın ya da daha uzak olur. Bu durum, sıcaklık ve gün ışığı süresinin değişmesine neden olarak mevsimlerin oluşumunu etkiler. Ayrıca, atmosferin hava olayları (rüzgar, yağış) ve su kütlelerinin etkisi de mevsimlerin özelliklerini belirler.
- Hava olaylarının iklim üzerindeki etkilerini açıklayınız. (10 puan)
Cevap: Hava olayları, kısa dönemli atmosfer koşullarını ifade ederken; iklim, uzun dönemli hava koşullarının ortalamasıdır. Hava olayları, sıcaklık, yağış miktarı, rüzgar hızı gibi unsurları içerir. Örneğin, sürekli olarak yüksek sıcaklıkların ve düşük yağışların yaşandığı bir bölgede kurak iklim oluşurken, sürekli yağış alan bir bölge tropikal iklim özelliği gösterir. Ayrıca, hava olaylarının döngüsel yapısı (örneğin, El Niño ve La Niña olayları) da iklim değişikliklerine sebep olabilir.
- Genetik çeşitlilikte nükleotidlerin rolünü açıklayınız. (10 puan)
Cevap: Nükleotidler, DNA ve RNA’nın yapı taşlarıdır ve genetik çeşitliliğin temelinde yatar. Her nükleotid, bir şeker, bir fosfat grubu ve bir azotlu bazdan oluşur. Genetik çeşitlilik, bireyler arasındaki nükleotid dizilim farklılıklarıyla ortaya çıkar. Bu farklılıklar, bireylerin özelliklerini belirler ve evrimsel süreçte doğal seçilim ile adaptasyonu sağlar. Nükleotidlerin sıralanışı, genlerin hangi özellikleri taşıyacağını belirleyerek bireylerin fenotipik çeşitliliğini etkiler.
- DNA’nın çift sarmal yapısını açıklayarak, bu yapının canlılar için önemini belirtiniz. (10 puan)
Cevap: DNA, iki uzun polinükleotid zincirinin bir araya gelerek oluşturduğu çift sarmal yapıdadır. Bu zincirler, nükleotidlerin azotlu bazları arasında hidrojen bağları ile birbirine bağlıdır. Çift sarmal yapı, DNA’nın kararlı olmasını sağlar ve genetik bilgiyi depolayarak gelecek nesillere aktarılmasını mümkün kılar. Ayrıca, DNA’nın bu yapısı, replikasyon sırasında doğru kopyalanmasını sağlayarak genetik bütünlüğü korur. Canlıların özelliklerinin ve biyolojik işlevlerinin sürdürülmesi açısından bu yapı hayati öneme sahiptir.
- Tek karakter çaprazlaması ile ilgili bir problem oluşturup, çözümünü ve yorumlarınızı yazınız. (10 puan)
Problem: Bir bezelye bitkisinde, sarı tohum rengi (S) dominant ve yeşil tohum rengi (s) resesiftir. Sarı tohum rengi olan bir bitki (genotipi Ss) ile yeşil tohum rengi olan bir bitkiyi (genotipi ss) çaprazlayarak, F1 neslinin tohum renklerini belirleyiniz.
Çözüm: Çaprazlama sonucu, genotipler şu şekilde olacaktır:- Ebeveynler: Ss (sarı) x ss (yeşil)
- F1 nesli: 50% Ss (sarı) ve 50% ss (yeşil)
- F1 neslindeki fenotipler: %50 sarı, %50 yeşil tohum.
Yorum: Bu problem, dominant ve resesif genlerin ifade edilme biçimini gösterir. Sarı tohum rengi dominant olduğu için, F1 neslinde sarı tohum rengi daha yaygın olarak ortaya çıkacaktır. Ancak, resesif genin de varlığı, gelecek nesillerde (F2) sarı tohumlu bitkilerin yanında yeşil tohumlu bitkilerin de ortaya çıkabileceğini gösterir.